Νευροψυχανάλυση: Η ένωση των νευροεπιστημών και της ψυχανάλυσης

Πόσες κατηγορίες έχουν κατά περιόδους ασκηθεί ενάντια στη ψυχανάλυση; Από τον κεντρικό ρόλο που κατέχει η σεξουαλικότητα  εώς την ύπαρξη ή μη του ασυνειδήτου, οι κατηγορίες είναι πολλές.  Όλες, όμως, συνοψίζονται σε μία βασική κριτική, η οποία αφορά την έλλειψη επιστημονικότητας και ό, τι αυτή συνεπάγεται.

Ωστόσο,  νέα επιστημονικά ευρήματα φαίνεται να αποδεικνύουν το αντίθετο. Σύμφωνα με το πρόσφατο άρθρο (2013) Justifying psychoanalysis του περιοδικού  The British Journal of Psychiatry, μία ομάδα επιστημόνων ενώνοντας τις θεωρίες της ψυχνάλυσης και την αξιοπιστία και εγκυρότητα των νευροεπιστημών δημιούργησε τη νευροψυχανάλυση. Η νευροψυχανάλυση επινοήθηκε το 1999 και σκοπός της είναι να χτίσει γέφυρες μεταξύ της ψυχανάλυσης και της νευροεπιστήμης. Μία ένωση στοιχείων που στόχο έχει την αποσαφήνιση, εμβάθυνση και κατανόηση  και των δύο πεδίων.

Οι συγγραφείς του άρθρου, αναφέρουν ότι μία επιστήμη που διστάζει  να ξεχάσει τους ιδρυτές της είναι χαμένη, χρειάζεται να είναι ικανή να σκοτώσει τους "πάτερες" της. Προσθέτουν, όμως, ότι είναι ισάξια σημαντικό να τους τιμάει. Ομοίως, επιδίωξη της  νευροψυχανάλυσης είναι να κοσκινίσει το χρυσό από την "σκουριά" του Freud, όπως αναφέρεται. Στην συνέχεια γράφουν: «Είμαστε ακόμα Δαρβινικοί, παρόλο που ο Δαρβίνος δεν είχε κάποιο DNA μοντέλο  για να εξηγήσει το πώς τα επίκτητα χαρακτηριστικά περνούν από γενιά σε γενιά. Η σύγχρονη γενετική, όμως,  μέσα από τεχνικές και εννοιολογικές καινοτομίες αποκαλύπτει τους μηχανισμούς από τους οποίους προέρχεται η εξελικτική αλλαγή». Mε αυτό το τρόπο και η σύγχρονη νευροεπιστήμη βοηθάει να ξετυλιχθούν τα πρότυπα του εγκεφάλου, τα οποία αποτελούν το υπόβαθρο ορισμένων πρωτοποριακών Φροϊδικών ιδεών.

Υπάρχουν τρία συνοπτικά παραδείγματα ερευνών αυτής της προσπάθειας. Ο Strathearn et al.  έδειξαν ότι οι μητέρες με ανασφαλή προσκόλληση αντιδρούσαν στις εικόνες των παιδιών τους όταν έκλαιγαν με δραστηριοποίση των εγκεφαλικών περιοχών που συνδέονται με απέχθεια παρά με φροντίδα, σε σύγκριση με τις μητέρες με ασφαλή προσκόλληση. Οι Carhart-Harris et al. βρήκαν ότι η ενεργοποίηση της περιοχής f Cg25 της έλικας του προσαγωγίου που παρατηρείται στην μείζονα κατάθλιψη είναι συνεπής με την ιδέα ενός διαπροσωπικά απομονωμένου και τιμωριτικού υπερεγώ, που απεγνωσμένα προσπαθεί να αποτρέψει τις συντριπτικές παρορμήσεις του πανικού και της οργής να φτάσουν στη συνείδηση. Επίσης, στη μελέτη των Coan et al. χρησιμοποιώντας λειτουργική μαγνητική τομογραφία σε παντρεμμένα ζευγάρια, φάνηκε ότι οι επιπτώσεις της αναμενόμενης απειλής αμβλύνονται με το πιάσιμο του χεριού από το αγαπημένο άλλο μισό.

Το άρθρο κλείνει λέγοντας πως η πραγματική κατανόση της νευροψυχανάλυσης – σε σχεσή αλλά και σε αντιδιαστολλή με την ψυχανάλυση- είναι δυνατή διαβάζοντας το επιστημονικό περιοδικό Neuropsychoanalysis, το οποίο αποτελεί το κέντρο επιστημονικών και κλινικών δεδομένων, επιστημονικών διενέξεων και γεφυρώσεων μεταξύ νευροψυχαναλυτών ερευνητών, κλινικών ιατρών καθώς και συνομιλητών.

Βιβλιογραφία

Xenitidis, K., & Campbell, C. (2013). Justifying psychoanalysis. The British Journal of Psychiatry, 203, 389-391.